Ròcaguda entend ben de bruch, mas pensa qu’aquò’s lo vent que bufa. Benlèu qu’a pas l’aurelha plan fina ; a 84 ans, aquò se pòt comprene. E se lèva pas.
Mas que tot d’un còp, qualqu’un li pren los doas mans. Li ditz de pas aver paur. Ròcaguda li demanda çò que vòl. L’autre li respond que vòl son argent.
Se vòl levar, l’autre li dona òrdre de pas bolegar. Li met un lençòl sul cap e li fa paur : li ditz que son quinze al torn de l’ostal e que se, pus tard, li preniá l’enveja de parlar, metrián lo fuòc a l’ostal.
Lo panaire i demanda alara ont a son argent. Li respond que l’a dins lo cabinet qu’es al cabeç del lièch. Ròcaguda entend lo segond panaire dobrir la pòrta del cabinet. Al cap d’un moment lo primièr li demanda çò qu’a trobat. « Dos cents francs » li respond. Aquò fa pas gaire, se dison los dos panaires. « Ne devètz aver mai qu’aquò. Ont es vòstre aur ? Ròcaguda respond que n’a pas. Mas los autres lo creson pas. E alara, lor ditz qu’es dins l’armari del cabinet. Ni a un que va dins lo cabinet e torna amb una caisseta. Demanda de qu’es aquò. « Aquò’s un necessari per metre de rasors, de penches, de sabons » lor ditz Ròcaguda. Fan tintar la caisseta, comprenon que las pèças d’aur son aquí e se’n van sulcòp.

Alara Ròcaguda se lèva e vei que la caisseta es pas pus aquí. I avia mila francs en pèças d’aur. Mas se son pas contentats d’aquò. An pres las pèças qu’èran escampilhadas dins lo tirador. N’i aviá per mila francs. Mas tanben un sacon amb dos o tres cents francs, des pèças d’argent per pas luènh de cent francs e un autre sacon plen de medalhas. Aquò’s çò que Rocaguda ditz al jutge d’instruccion, lo 22 de mars de 1826. En qualquas minutas, sièis meses de sa pension èran partits en fum.

Après aver vist lo desastre Rocaguda se torna metre al lièch. Es pas que l’endeman matin que davala dins la cambra de Celestina per l’avertir de la visita dels panaires. Ela es tota estonada : a pas res ausit.
Mas n’i a una qu’a entendut, e mai, qu’a vist quicòm : Maria Vignoles, la cosinièra.
Dins aquela famosa nuèch, se jai a onze oras. Mas a mièjanuèch se lèva per pregar. Dobrís la fenèstra per veire se plòu pas, que deu far la bugada l’endeman matin. Vei dos òmes, dins la cort, pas luènh de sa fenèstra, que semblan esperar quicòm o qualqu’un. Per los veire melhor, la vòl dobrir un pauc mai, e truqua per un contravent. Los òmes se viran e la veson. N’i a un que pòrta un rausabartàs (una falç) sus son espatla. Alara comprend que son des panaires. Se gèta sul lièch e a talament paur que pensa pas solament a sonar qualqu’un. Son dos òmes qu’a dejà vistes, dos pòrtafaisses, mas coneis pas lor nom. Aquò’s çò que Maria Vignoles ditz al jutge d’instruccion lo 20 de mars de 1826.