You are currently viewing Testimoniatges : « Cristian e Janina Laus »

Testimoniatges : « Cristian e Janina Laus »

Testimoniatges / Témoignages

“Cristian e Janina Laus”

per Annia Laus e de monde que los an conegut

Dissabte 22 d’octobre
Samedi 22 octobre
 
17h
 
Centre OccitanRochegude
28 carrièra/rue Rochegude – Albi

Fa 20 ans partissiá Cristian Laus, rejunt l’estiu passat per son esposa Janina. Implicats l’un coma l’autra dins la promocion e la difusion de la lenga e de la cultura occitanas, daissèron lor marca dins totes los luòcs ont trabalhèron o s’impliquèron.

Coneissèm l’òbra de Cristian : ensenhaire, lexicograf, romancièr, militant… Nascut a Cessenon dins Erau, fa tot primièr d’estudis de matematicas. Encontrèt l’occitan (e qualques unas de sas grandas figuras ; Joan Bodon, Robèrt Lafont, Pèire Bec, Charles Camprós,..) pendent un estagi d’occitan a Uzès en 1956. Se marida e ven professor a Albi, de fisica puèi d’occitan en seguida. De fial en cordura, foguèt president de l’IEO de Tarn dos còps, s’implica dins la Société des Amis de Jean Boudou, lo collòqui de Naucelle en 1985.  Participa a de revistas, e s’implica a Radio Albigés, al CAOC, al CCOA. Impulsarà la creacion del CREO, que permetrà la dobertura de las primièras escòlas bilingüas a Albi e a Sant Africa e serà present per la creacion d’Òc-bi. Conscient que cal crear d’utisses adaptats a un public novèl, trabalha son sos diccionaris fr–oc e oc–fr. Morís a Albi en 2002.

Janina ela tanben es engatjada per l’occitan. A l’encòp, apassionada per la pintura, comença de pintar d’aqüarèlas per son plaser personal. Jamai expausadas dins lor integralitat, las aqüarèlas de Janina Laus an presa la fòrma d’una mòstra vertadièra al Centre Occitan Rochegude dempuèi setembre : païsatges, retraches, luòcs coneguts, … Janina pinta çò que l’enròda, sus plaça o per reproduccion.
Janina Laus es tanben militanta per la lenga e la cultura. S’implica dins lo Centre Cultural Occitan de l’Albigés e dins l’IEO de Tarn. Participa al de talhièrs e a tot un fum d’animacions. 
Tanben, entrepren de revirar de l’occitan al francés dos libres de Cristian : La coa de la cabra e Los uèlhs de l’anhèl. Aquel trabalh remirabla sembla aver contunhat sa filha Annia, que trabalha actualament a la traduccion del libre Garriguenc.

Per nos en parlar melhor d’aquel projècte, es Annia Laus ela-meteissa que nos farà part de son testimoniatge personal lo dissabte 22 d’octobre al Centre Occitan Rochegude a 17h. Parlarà de sa familha, de son vilatge, de çò transmés per sos parents. Evocarem l’engatjament de Cristian, lo trabalh de revirada de Janina e sas pinturas, amb de lecturas de tèxtes e de poèmas. De mond qu’a conegut aquel coble, coma Ramon Ginolhac, portarà un testimoniatge personal.

Il y 20 ans partait Christian Laux, rejoint l’été dernier par son épouse Janine. Impliqués l’un comme l’autre dans la promotion et la diffusion de la langue et de la culture occitanes, ils ont laissé leur marque dans tous les lieux où ils ont travaillé ou se sont impliqués.

On connaît l’œuvre de Christian : enseignant, lexicographe, romancier, militant… Né a Cessenon dans l’Hérault, il fait tout d’abord des études de mathématiques. Il rencontra l’occitan (et quelques unes de ses grandes figures : Robert Lafont, Jean Boudou, Pierre Bec, Charles Camproux…) pendant un stage d’occitan à Uzès en 1956. Il se marie et devient professeur à Albi, de physique puis d’occitan par la suite. De fil en aiguille, il fut président de l’IEO de Tarn deux fois, s’implique dans la Société des Amis de Jean Boudou, le colloque de Naucelle en 1985. Il participe à des revues, et s’implique à Radio Albigés, au CAOC, au CCOA. Il impulsera la création du CREO, qui permettra l’ouverture des premières écoles bilingues à Albi et à Saint-Affrique et sera présent lors de la création d’Òc-bi. Conscient qu’il faut créer des outils adaptés à un nouveau public, il travaille à ses dictionnaires fr–oc e oc–fr. Il meurt à Albi en 2002.

Janine elle-aussi est engagée pour l’occitan. À la fois, passionnée par la peinture, elle commence à peindre des aquarelles pour son plaisir personnel. Jamais exposées dans leur intégralité, les aquarelles de Janine Laux ont prise la forme d’une véritable exposition au Centre Occitan Rochegude depuis septembre : paysages, portraits, lieux connus, … Janine peint ce qui l’entoure, sur place ou par reproduction.
Janine Laux est aussi militante pour la langue et la culture. Elle s’implique également dans le Centre Cultural Occitan de l’Albigés et au sein de l’IEO du Tarn. Elle participe à des ateliers et à plusieurs animations.
Aussi, elle entreprend de traduire de l’occitan au français deux livres de Christian : La coa de la cabra et Los uèlhs de l’anhèl. Ce travail remarque semble avoir continuer avec sa fille Annie, qui travaille actuellement à la traduction du livre Garriguenc.

Pour nous parler plus en détail de ce projet, c’est Annie Laux elle-même qui nous fera part de son témoignage personnel le samedi 22 octobre au Centre Occitan Rochegude à 17h. Elle parlera de sa famille, de son village, de que lui ont transmit ses parents. Nous évoquerons l’engagement de Christian, le travail de traduction de Janine et ses peintures, avec de lectures de textes et de poèmes. Des gens qui ont connu ce couple, comme Raymond Ginouillac, apportera un témoignage personnel.

De masquetas, de pegasolets, de CDs, e de libres novèls son disponibles a la librariá del COR !

Esitetz pas a venir al COR del diluns al divendres entre 15h e 18h !

Nos podètz trapar en linha :

Se marcar a la newsletter

Laisser un commentaire