LA LETRA DE NEPAL
Gerard anguèt faire de trekking (randonada a patas en montanha) al Nepal. Ne tornèt tot juste abans lo terratrem (tremblament de terra). Nos presenta la Letra de Nepal.
Ai reçauput aquel corrièl aquesta setmana, de Pas… Tam…, un jove d’un vintenat d’ans, que trabalhava dins una albèrga a Kanjim Gumpa, un vilatge al pus naut de la val de Langtang, sa familha viviá dins un vilatge pus bas. Aviam passada una brava serada amb el e lo monde de l’albèrga- la màger part d’ eles son mòrts, ara.
La val de Langtang es una val que demorèt longtemps isolada, de cultura e lenga tibétanas, e que ara viu d’agricultura tradicionala, paura e malaisida, e de torisme- e mai se cal comptar un jorn de rota e dos jorns de montada a pè per arribar als vilatges.
« M’ apèli Pa…. Tam… e soi nascut al vilatge de Langtang, quilhat a una altituda de 3900 m. Èri urós d’èstre un dròlle de Langtang. Lo paire teniá una albèrga pichona e trabalhavi amb el.
Aquesta darrièira passa, Pasang trabalhava dins una autra albèrga, un pauc pus naut dins la val; es aquí que l’aviam rescontrat.
Lo 25 d’ abrial, me mainèri que lo temps èra diferent d’acostumat- matinada escura, nèbla e fumses de’n pertot. Fasiái pas cas que las oras viravan; èran jà 11 oras, discutavi amb los ostalats de l’albèrga, quand decidiguèri d’anar aprestar lo dinnar pel monde. Tanlèu dintrat dins la cosina, sentiguèri de saquejals; d’aviat, faguèri sortir los ostalats defòra dins un airal dubèrt, e sortiguèri ieu tanben. Arribèt lo terratrem- saquejava fòrt, las pèiras e los cairons de l’ostal commençavan de tombar. Me semblèt de venir fat sul moment. Mercejèri Dieu quand lo terratrem parèt…mas lo terratrem èra pas res, e es pas el que me faguèt lo mai de mal. (Fotò de l’autor de la letra, presa per Gerard pendent lo trek.)
Doas minutas après, vejèri davalar de la montanha, cap a nosautres, una avalanca enorma. Sabiái pas mai de qué far. Correguèri tan que si podiái- mas cossi pensar poder escometre una avalanca! Me diguèri que tan valiá m’arrestar, que n’aviái acabat de la vida, m’acantonèri contra un rocàs, pregant Dieu que me’n anguèssi en patz.
Tres minutas après, l’avalanca èra passada, per astre èri en vida, e podiái pas creire a çò que me veniá d’arribar.
Totas las personas rescapadas commencèron de cridar, d’udolar, de plorar. Mon cap s’arrestèt, i vesiái pas pus; marchèri cap a l’albèrga- demorava pas res pus…
Partiguèri alara coma un fòl descabestrat, de milierats de lagremas als uelhs, per ensajar de saber quicòm de mos parents del vilatge d’en bas.
Passèri la nuèch aquí ; Poguèri pas dormir. Erèm totes defòra, sens teulada, lo talent al ventre. Mas èra pas aquò que m’empachava de dormir. Podiái pas dormir per qu’aviái tot perdut e que sabiái pas res dels parents. Èran 5 oras del matin, de monde dormissián; ieu me tornèri sarrar de l’airal ont èra estada l’albèrga; demorèri aquí- viravan dins mon cap los moments que i aviái passats, de plaser, de jòia, d’amor. Me sentissiái tan malurós, atal, d’ aver tot perdut.
Un bocin pus tard, amb maites, decidiguèrem de davalar al vilatge d’en bas, ont demoravan mos parents e la meu familha. Après aver corregut doas oras, arribèrem al vilatge, mas i aviá pas degun pus- pas que lo silenci, pas cap d’ostal de drech, poguèri pas solament trobar l’ostal de la familha. D’un polit vilatge èra vengut un desèrt. Se pòt pas imaginar cossi me sentissiái a’ n aquel moment. I a pas cap de mot per o dire.
Me trobavi sol, sens degun, sens res. Sabiái pas mai cossi mestrejar mon cap e mon còr. Me pensèri qu’èra pas qu’una cachavielha e que me caliá esperar lo matin. Mas non, èra plan la realitat.
Tres setmanas après, lo governament nos evacuèt- los que demoravan, a Katmando, ont sèm arribats sens res, ni una mala, nimai un sac, e sens res dins las mans.
Ara soi sol aquí, sens paire ni maire, sens ostal; sabi pas ont vau anar, de qué vau devenir ».
Pas… Tam…
Article 106