LISA GRÒS
La grèpia de Magalona
Lo ligam SON es al fons del texte/Lien Son en fond de page
Dempuèi de jorns, n’entendiá fòrça parlar, de la vesprada de Nadau, la pichòta Magalona. Tótei lei femnas dau mas deis Isclas, au còr de Camarga Pichòta, se mainavan pas que d’aquò : la vesprada calendala e lo gròs sopar magre qu’anavan preparar. Cagaraulas, peis ais olivas, api a la pebrada, de que te save mai ? Tot aquò acompanhat dau pan calendau, partejat en quatre e qu’òm i tocariá pas qu’après n’aver donat un tròç a un paure.
Lei carretons avián acabat de faire d’anar-venir mai frequents d’un masatge a l’autre, d’uneis estajants dau mas èran tanben anats juscas a San Gèli (St Gilles) per i faire sei compras. Pasmens, la pequeleta, de’n aut de sei set ans, èra ben mai afogada per una causa que i avián vantat sei qualitats : èra la grèpia, la grèpia dins l’abadiá de San Gèli ! Lo bot dau monde per Magalona!
Per aquel après dinnar de vèlha de Nadau, en prenent tot son coratge, la drolleta anèt demandar a sa maire :
“Diga, mamà, i podriám anar, nos àutrei tanben, a San Gèli, veire la grèpia ? La mamet Suzon ditz qu’es talament bèla, alòr aimariái ben de la veire, ieu, aquela grèpia !
– Paureta ! Sas ben que la ròda dau carreton s’es copada, l’autre jorn en rotlant dins lei rodams tots secs, lo long dau Correjau ! Ton paire aguèt mema pas lo temps de la reparar, aquela ròda ! Ven de se’n anar au canau dei Capetas per pescar quàuqueis anguièlas ò una carpa per lo gròs sopar. Sas, es son plaser grand ! A près lo barquet, a menat lo chin e a partit sus lo canau. Se vòs, pòs ensajar de l’anar trobar e se a ja près tot lo peis que voliá, alòr…benlèu que se voldrà ben arrestar e se’n tornarà per reparar lo carreton. Se de non, ma milhèta, ta grèpia, la veiràs pas !”
Tota moqueta, la drolleta sortiguèt dau mas e seguiguèt lo levadon que s’enfonzava dins la palun dau Carnièr, entre leis Isclas e Galician.
E avança qu’avançaràs, Magalona arrivèt lèu lèu au bot de l’estrecha lenga de tèrra, e una robina li barrèt alòr lo camin. Lo cèu èra vengut tot roge sota lei darrièrs rais dau calabrun.
«Pòde pas traversar, se pensèt la pichòta, entende jaupar lo Pataud, lo paire dèu pas èstre luènh ! Se solament aviái un barquet ! Papà ! Papà ! Pataud ! Pataud !”
Lo chin qu’aviá l’aurelha mai fina qu’aquela dau paire, ausiguèt la pichòta e jaupèt encara mai fòrt, puèi finiguèt per s’arrestar, mas lo paire respondèt pas.
Magalona èra ara assetada sota una tamarissa gròssa, dins l’èrba que fernissiá sota lo vent.
“La veirai pas la grèpia, nimai la de San Gèli, nimai la de Galician, pardina ! Lo paire aurà pas lo temps de reparar la ròda de la carreta, pensas !”
S’espalanquèt sus lo sòu, en quichant sus seis espatlas son chal de lana.
Pauc a pauc, li semblèt que son còs veniá tot leugièr e l’èrba doça e fina venguèt careiçar sei gautas. Barrèt seis uèlhs per mièlhs escotar lei bruchs de la sauvagina.
Lo vent, que li dison lo vent dei Damas, se botèt a bofar mai fòrt dins lei brancas de la tamarissa e una votz doça s’auborèt de çò que semblava èstre una nèbla en forma de granda dama blaca.
“Gaita, pichona ! Regarda çò que ven vers tu, ailai, sus lo levadon !”
Magalona se joslevèt un pauc sus sei coides e devistèt una bèla ega tota blanca, seguida d’un polinon negre. Veniá pas que de tombar, aquel, sa maire lo lipava e lo sosteniá amb son morre mentre que fasiá la taita sus sei patas finas. Lei doas bèstias s’arrestèron tot pròche Magalona qu’ausava pas bolegar de la paur de leis espaurugar.
“Vira te de l’autre costat ara, mormolhèt alòr la Dama Blanca.”
La drolleta se revirèt e vouguèt fugir en vesènt lei dos animaus que se sarravan d’èla lentament. Fuguèt de bada, que semblava clavelada au sòu ! Una bèla vaca tota negra dei banas linjas e liradas, una vaca camarguenca, que son vedèu ensajava d’agantar sei possas, s’arrestèt tan pròche de la pichòta que sentiguèt lo bof caud dei doas bèstias l’enrodar, tot bèu just coma aquelei dau buòu e de l’ase qu’avián doçament recaufat l’enfant Jesús dins lo temps. Mancava pas pus que lo moton ai bèstias d’aquela grèpia rustica.
Magalona èra aürosa. Bolegava pas brica e badava lei quatre bèstias, quand lo vent que bofava dins lei ramas de la tamarissa faguèt nàisser una musica doça, ritmada per lei crits deis aucèus d’aiga : renèlas de la sonada de flauta, anets piulaires, anets colvèrds que mandavan lor crit o lor clussiment un còp l’un un còp l’autre.
La nèbla blanca s’esvaniguèt lentament e s’ausiguèt alòr un bruch de partega, la barra granda de lenha que se buta dins l’aiga de la palun. Èra lo paire de Magalona que fasiá avançar son barquet entre lei renguièiras de sanha ondejanta. Coma fuguèt pas estabosit de trobar sa filha endormida sus lo levadon !
“De que fas aquí, tota sola, Magaloneta ? Vas prene freg, ma pichòta ! Zo, monta dins lo barquet e dintrem lèu au mas !”
La drolleta fretèt seis uèlhs, en cercant de l’agach l’ega, la vaca e sei pichons, mas…pas pus res ! Sa grèpia aviá desaparegut a de bòn !
De retorn a l’ostau, contèt pas res de çò qu’aviá vist. Èra ben segura que lei adultes li dirián que l’aviá somiada, sa grèpia, alòr de que vòs !
Anava vers sa cambra quand sa maire li badèt:
“Zo ! Pequeleta, fai te bèla, pendent que prepare la carpa que ton paire a menada ! Lei vesins me venon de dire que nos passarián prene amb la jardinièira, tot ara. Nos vòlon menar amb élei a la mèssa de mièjanuèch, a Gallician. Alòr veiràs quand mema una grèpia, pòs èstre contenta !”
Magalona agachèt a la lèsta la sala granda onte la taula èra ja cuberta amb lei tres toalhas blancas tradicionalas. Tres bèus candelièrs i senhorejavan, pròche lo blat, mes a grelhar dins una sièta lo jorn de Santa Barba e que, ara, sei fuèlhas vèrdas èran cenchas d’un bèu riban roge.
Sus la desserta èran recaptats lei tretze desserts e, pròche la chiminèia, esperava la fusta gròssa d’aubre fruchièr que lo papet, après aver fach tres còps lo torn dau membre, pausariá dins lo fogau, ajudat per lo caganís, lo mai jove de l’ostau : lo frairon de Magalona. Alòr seriá la ceremoniá dau Cacha fuòc, la que menariá lo bonaür a l’ostalada tot lo long de l’an.Tot lo mond se senharián en disent : “Cacha fuòc ! Bota fuòc !” Quanta bèla fèsta seriá !
Magalona correguèt lèu lèu s’acatar, tota escarabilhada a l’idèia de partejar lo sopar maigre e de remirar puèi, ailai, dins la glèisa de Gallician, una grèpia modesta. Après vendriá lo moment tant esperat dei Tretze desserts tardicionaus en Provença. Quante regal !
Mai, son bèu secret, lo secret de sa grèpia, d’èla, sa grèpia misteriosa de la palun, lo gardariá ben escondut sota sa lenga. L’ega, lo polin, la vaca e lo vedèu, es per èla soleta èran venguts.