Bonjorn a totas e a totes !
Aqueste setmana dins la Mandadissa del dimècres, poiretz descobrir las originas tarnesas de la Marianna dins un article (en occitan e en francés) de la revista Lo Diari, escrich per Oceana, estudianta d’occitan a l’Universitat Tolosa – Joan Jaurès.
E per esperar la setmana que ven, traparetz una emission de Giraud Delbés consagrada a la Marianna, dins Conte Monde sus France Bleu Occitanie.
E per acabar, escotatz la cançon « Quand lo mèstre ven del mercat » del duò Mbraia, tirada de lor disc « Ton bal! ».
"Las originas de la Marianna o lo sabatièr Guilhaume Lavabre"
En França existisson de nombrosas figuras per representar la Republica, coma lo drapèu de tres colors, lo gal, o encara la Marianna.
Aquela joventa del bonet frigian que coneissèm totas e tots, apareis sovent amb un gran descoletat, defendent sos dreches, la Republica e la libertat dels Franceses.
D’aquela femna, avèm totes dins lo cap son imatge : es bèla e misteriosa. Mas qué sabèm de l’istòria de Marianna ? Justament, duscas al sègle XX, ne sabiam pas grand causa…
Mas aprèp d’annadas de recèrcas, es en 1976 que d’istorians tornèron trobar d’escriches d’un sabatièr-trobador occitan que se sonava Guilhaume Lavabre. Aquel òme nascut en 1755 dins lo pichon vilatge de Puèglaurenç, carrièra Foulimou, dins Tarn, es lo qu’auriá mencionat aquel nom per definir la figura de la libertat pel primièr còp dins sa cançon La Garisoun de Marianno.
E òc! Es estonant, non?
Escricha a l’entorn del 10 d’octòbre de 1792, i podèm legir un tèxt que sosten la liberacion de França jos l’imatge d’una joventa malauta per causa de la monarquia que l’estofa. S’agís de Marianna.
Dels noms Maria e Anna, lo nom de Marianna sembla alara tot trobat. Nomenar la Republica amb un nom que fa resson a de noms de filhas del pòble es significatiu !
Frederic Mistral n’aviá tanben balhada una definicion dins Lo tresor dòu felibrige :
« Marianno : nom par lequel, sous la république de 1848, on désigna, dans le midi, la révolution démocratique et sociale ; société secrète organisée dans le midi à la même époque. La sigification donnée par le peuple a Marianno a son origine dans la première révolution: «Après l’arrestation du rois, le 10 août 1792, on chantait dans tout le midi une detestable chanson, La garisoun de Marianno.
On y lit « La faunado favourablo / Qu’aguèt luec lo dès d’avoust / A Marianno tant amablo / A fach ratrapar lo goust – cité par le Dr Noulet »
(«La sagnada favorabla / Qu’aguèt luòc lo detz d’agost/ A Marianna tant amabla / A fach ratrapar lo gost»)
Cada annada duscas a l’an passat, a Puèglaurenç, se festejava Marianna lo 14 de julhet. Pendent aquesta fèsta, i aviá de jòcs pels enfants lo vèspre e un repais-concèrt lo ser, organizats per l’ACAP (Association des Commerçants et des Artisants de Puylaurens), ont los abitants del vilatge e de mond de las environas se retrobavan per festajar aquel simbòl tant important dins lo còr dels abitans de Puèglaurenç.
Ara podèm encara ausir la votz de Lavabre, cantant se cançon per las carrièras medievalas…
« Marianno, trop attacado
D’uno forto malautié,
Ero toujour maltratado,
E mourio de caytibié.
Lou Médeci,
Sans la gari,
Et neyt e jour la fafio* fouffri :
Le noubel poudé exécutif
Ben d’y far prené un boumitif
Per i degatxa le palmou :
Marianno fe trobo millou, (bis)
Un gra de lifto civilo
Es un remedi fatal,
Que dins lo corps ten la bilo,
Aumento toujour le mal ;
Et les remedis
De Louis
Soun pas bous; jamai l’on nou garis ;
Mais uno ounço d’Egalitat,
Et dos dramos de Libertat,
Yau pla degatxat le palmou :
Marianno se trobo millou, (bis)… »
* «fafio» : dins lo parlar del vilatge, se disiá «f» per «s»
Article d’Oceane Zerdab,
estudianta en occitan a l’Universitat Tolosa – Joan Jaurès dins la revista Lo Diari, lo 20 de julhet 2019
Per esperar a la setmana que ven
Dins son emission Conta Monde del 23 setembre de 2018, Giraud Delbés nos parlèr de Marianna amb l’anciana cònse de Puèglaurenç, Patricia Rosenthal, d’escotar çai-jos (en francés e en occitan) : « Marianne, fille de Puylaurens (81)«
Lo duò Mbraia (amb Arnaud Cance e Paulin Courtial) canta « Quand lo mèstre ven del mercat » del disc « Ton bal! »
Quand lo mèstre ven del mercat – Mbraia
Quand lo mèstre ven dal mercat
Tronlariron lariron lalèra
Tròba son lièch tot rambalhat
Tronlariron lariron lala
Serventa tu me diràs ben
Tronlariron lariron lalèra
Tronlariron lariron lala
Quau m’a rambalhat mon lièch
O mestre o vos dirai ben
Aquò’s la coara amb lo vailet
Lo mèstre s’en va trobar lo vailet
N’ai trobat mon lièch rambalhat
E vailet tu te cal partir
N’ai trobat mon lièch rambalhat
O mèstre ieu partirai ben
Mès que mon compte siasca fach
Quand lo vailet siaguèt partit
La coara se metèt a plorar
E la serventa a bramar
Lo mèstre un pauc descorajat
Se’n tòrna trobar lo vailet
Ò vailet tu te cau tornar
N’as la coara a consolar
E la serventa a maridar
Ò mèstre ieu tornarai ben
Mès vòle saber amb quau cochar
Amb la serventa cocharàs
E amb la coara quand poiràs
Quand lo vailet siaguèt tornat
La coara se metèt a cantar
E la serventa a dançar
De mancar pas :
Dijoùs 16 de julhet / Jeudi 16 juillet :
Sortie de la Revue du Tarn (éditions sur Jean Roques et sur le Colonel Teyssier) au Centre Occitan Rochegude – 17h – (28 rue Rochegude – Albi)
Dançar al País : les bals occitans de l’été, avec La Còla d’Azalais et Los d’Endacòm – 19h30 – (place Jean Jaurès – Castres)
– Dijoùs 16 de julhet / Jeudi 16 juillet
– Dijoùs 30 de julhet / Jeudi 30 juillet
De masquetas, de pegasolets, de CDs, e de libres novèls son disponibles a la librariá del COR !
Esitetz pas a venir al COR del diluns al divendres entre 15h e 18h !
Nos podètz trapar en linha :
Se marcar a la newsletter
